Polityka młodzieżowa w Polsce w II dekadzie XXI wieku a problemy współczesnej młodzieży. Wybrane zagadnienia
DOI:
https://doi.org/10.24917/ycee.10504Abstrakt
Podstawowym celem artykułu jest identyfikacja (w oparciu o ukazujące się w Polsce w ostatnich dwóch dekadach raporty i opracowania naukowe dotyczące młodzieży) podstawowych obszarów problemów młodzieży. Pogłębiona wiedza, dobrze rozpoznane problemy i pełna diagnoza pozwalają jasno sformułować cele strategiczne, dopasowane do nich narzędzia oraz oczekiwane rezultaty. Wyniki badań socjologicznych, psychologicznych, pedagogicznych itp. pokazują z jednej strony rosnące zróżnicowanie młodzieży i konieczność uwzględnienia tego faktu w projektach i programach dotyczących młodzieży; z drugiej strony podpowiadają rekomendacje i rozwiązania. W artykule dokonano konfrontacji istniejących programów poświęconych młodzieży w obrębie polityki młodzieżowej w Polsce z aktualnymi problemami współczesnej młodzieży. Przeprowadzone analizy prowadzą do wniosku, że taka polityka w Polsce zasadniczo nie istnieje. Brak jednolitej, systemowej polityki młodzieżowej zarysowanej explicite prowadzi do chaosu decyzyjnego, a co za tym idzie – do braku działań albo do działań kontrproduktywnych. Wynika to z rozproszenia kompetencji centralnych na różne resorty, a także z braku koordynacji i spójności
Downloads
Bibliografia
Arnett, J. (1997). Young People’s Conceptions of The Transition to Adulthood. Youth and Society, 29(1), 3–23.
Arnett, J. J. (2000). Emerging adulthood. A theory of development from the late teens through the twenties. American Psychologist, 55(5), 469–480.
Arnett, J. J. (2010). Adolescence and emerging adulthood. A cultural approach. New York: Pearson.
Arnett, J. J. (2016). Life Stage Concepts across History and Cultures: Proposal for a New Field on Indigenous Life Stages. Human Development, 59, 290–316.
Białecki, I. (2003). Szanse na kształcenie i polityka edukacyjna: perspektywa równości i sprawiedliwości społecznej. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 7, 3–10.
Brzezińska, A. I., Kaczan, R., Piotrowski, K., Rękosiewicz, M. (2011). Odroczona dorosłość: akt czy artefakt?. Nauka, 4, 67–107.
Brzezińska, A. I., Syska, W. (red.) (2016). Ścieżki wkraczania w dorosłość. Poznań: UAM.
Długosz, P. (2016). Pokolenie przegranych? Kondycja psychospołeczna młodzieży w Europie Środkowo-Wschodniej. Zeszyty Pracy Socjalnej, 21(2), 77–90.
Długosz, P., Szczudło, S. (2013). Młodzież pogranicza polsko-ukraińskiego wobec własnej przyszłości. Nowa Ukraina, 13, 77–88.
Długosz, P. (2017). Strategie życiowe młodzieży na pograniczu polsko-ukraińskim. Warszawa: Nomos.
Długosz, P. (2021). Trauma pandemii COVID-19 w polskim społeczeństwie. Warszawa: CeDeWu.
Griese, H. M. (1996). Socjologiczne teorie młodzieży. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Herbst, M. (2019). Reformowanie edukacji. W: K. Szafraniec (red.), Młodzi 2018. Cywilizacyjne wyzwania. Edukacyjne konieczności (s. 216–227). Warszawa: A PROPOS Serwis Wydawniczy Anna Sikorska-Michalak.
Jeżowski, M. (2019). Wstęp. W: Encyklopedia Komisji Europejskiej Youth Wiki, t. 1 (s. 6). Warszawa: Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji.
Konieczny, M. (2019). Polityka młodzieżowa w Polsce – podstawowe zagadnienia. W: Encyklopedia Komisji Europejskiej Youth Wiki, t. 1. Warszawa: Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji.
Kwieciński, Z. (1992). Socjopatologia edukacji. Warszawa: Edytor.
Levinson, D. J. (1986). A conception of adult development. American Psychologist, 41(1), 3–13.
Mannheim, K. (1952). The Problem of Generation. W: K. Mannheim, Essays on the Sociology of Knowledge (s. 276–322). New York: Oxford University Press.
Mikiewicz, P. (2016). Socjologia edukacji. Warszawa: PWN.
Niezgoda, M. (2014). Młodzież jako przedmiot zainteresowań socjologii. Rocznik Lubuski, t. 40, część 2a, Młodzież w czasach kryzysu ekonomicznego. Między edukacją i pracą, 43–56.
Nowak, S. (red.) (1991). Studenci Warszawy. Studium długofalowych przemian postaw i wartości. Warszawa: Wydawnictwo UW.
Nowak, S. (2009). O Polsce i Polakach. Prace rozproszone 1958–1989. Zebrał Antoni Sułek. Warszawa: Wydawnictwo UW.
Nyćkowiak, J. (2011). Pokoleniowe uwarunkowania opinii na temat przemian politycznych w Polsce po 1989 roku w świetle danych POLPAN 1993–2008. Rocznik Lubuski, t. 37, część 2, Zrozumieć społeczeństwo, zrozumieć pokolenia. Młodzież, młodość i pokoleniowość w analizach socjologicznych, 83–97.
Ostaszewski, K. (red.) (2019). Analiza jakościowa stylu życia 17–18-letnich użytkowników substancji psychoaktywnych, wzorów i motywów używania substancji oraz innych zachowań problemowych. Raport z badań. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Ostaszewski, K. (red.) (2017). Monitorowanie zachowań ryzykownych, zachowań nałogowych i problemów zdrowia psychicznego 15-letniej młodzieży. Badania mokotowskie 2004–2016. Badania ukraińskie, obwód lwowski 2016. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Raczek, M. (2014). Polityka na rzecz młodzieży w Polsce. W: M. Boryń, B. Dunaj, S. Mrozowska (red.), Polityka młodzieżowa Unii Europejskiej (s. 142–144). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Skocz, M., Postawa, K., Prokopowicz, M. (2009). Czym jest polityka młodzieżowa? Wrocław: Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego.
Sińczuch, M. (2009). Polityka młodzieżowa jako odrębny obszar działania Unii Europejskiej. Studia BAS: Polityka młodzieżowa, 2(18), 147–173.
Szafraniec, K. (2011). Młodzi 2011. Warszawa: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.
Szafraniec, K. (2012). Młodość jako wyłaniający się problem i nowa polityczna siła. Nauka, 1, 101–122.
Szafraniec, K. (red.) (2019). Młodzi 2018. Cywilizacyjne wyzwania. Edukacyjne konieczności. Warszawa: A PROPOS Serwis Wydawniczy Anna Sikorska-Michalak.
Trucco, D., Ullmann, H. (red.) (2016). Youth: realities and challenges for achieving development with equality. Santiago: Economic Commission for Latin America and the Caribbean (ECLAC).
Walczak, B., Tędziagolska, M. (2022). Młodzież wobec globalnych wyzwań 2022. Raport z badania ilościowego i desk research. Centrum edukacji obywatelskiej. Pozyskano z: https://globalna.ceo.org.pl/wp-content/uploads/sites/4/2022/06/Raport_edukacja-globalna_FINAL_maj22.pdf.
Zahorska, M. (2009). Zmiany w polskiej edukacji i ich społeczne konsekwencje. W: M. Marody (red.), Wymiary życia społecznego. Polska na przełomie XX i XXI wieku (s. 93–115). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Zielińska, M. (2010). Między autorytaryzmem a demokracją. Pokoleniowy wymiar transformacji społeczno-politycznej w Polsce. Forum Socjologiczne, 1, 117–134.
Zielińska, M. (2015). Polska młodzież w czasach nieufności. Władza Sądzenia, 7, 27–35.
Zielińska, M. (2020). Gotowi na dorosłość? Projekty życiowe i zasoby społeczne pokolenia 2.0. Warszawa: IFiS PAN.
Zielińska, M., Wróbel, R. (2018). Socio-demographic aspects of “emerging adulthood” in the context of cultural changes in Poland compared to Europe. Rocznik Lubuski, t. 44, część 1, 15–32.
Akty prawne i strategie rządowe
CBOS, Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom (2022). Raport „Młodzież 2021”. Pozyskano z: https://kcpu.gov.pl/wp-content/uploads/2023/01/Mlodziez-2021-raport_uzupelniony.pdf (pobrano 10.06.2023).
Instytut Matki i Dziecka (2020). Raport HBSC 2020 „Jakie są polskie nastolatki?”. Pozyskano z: https://imid.med.pl/pl/aktualnosci/jakie-sa-polskie-nastolatki-raport-hbsc-2020 (pobrano 10.06.2023).
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r., nr 78, poz. 483 ze zm.)
Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji (2013). Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności. Długookresowa strategia rozwoju kraju. Pozyskano z: http://kigeit.org.pl/FTP/PRCIP/Literatura/002_Strategia_DSRK_PL2030_RM.pdf.
Ministerstwo Cyfryzacji. Raport „Nastolatki 3.0”. Pozyskano z: https://www.gov.pl/web/cyfryzacja/mlodziez-w-internecie---raport-nastolatki-30 (pobrano 10.06.2023).
Ministerstwo Edukacji i Nauki (2021). Wyniki raportu „Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży”. Pozyskano z: https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/wyniki-raportu-zdrowie-psychiczne-dzieci-i-mlodziezy (pobrano 10.06.2023).
Ministerstwo Klimatu i Środowiska (2023). Młodzieżowa Rada Klimatyczna. Pozyskano z: Por. https://www.gov.pl/web/klimat/MRK (pobrano 10.06.2023).
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (2015). Zarządzenie nr 31 z dnia 27 sierpnia 2015 r. w sprawie przyjęcia Programu Aktywności Społecznej Młodzieży na 2015 r. Pozyskano z: https://www.infor.pl/akt-prawny/U30.2015.024.0000034,zarzadzenie-nr-31-ministra-pracy-i-polityki-spolecznej-w-sprawie-przyjecia-programu-aktywnosci-spolecznej-mlodziezy-na-2015-r.html.
Parlament Europejski (2023). Młodzież. Rządowy Program na Rzecz Młodzieży. „Aktywna Młodzież”. Pozyskano z: https://www.europarl.europa.eu/factsheets/pl/sheet/141/mlodziez. Pozyskano z: https://www.dbp.wroc.pl/biblioteki/wroclaw/images/Biblioteki/DBP-Wroclaw/WSIPO/Rzodowy_program_na_rzecz_mlodziezy_Aktywna_mlodziez.pdf (pobrano 10.06.2023).
Rzecznik Praw Dziecka Mikołaj Pawlak (2021). Raport RPD „Korzystanie z mediów społecznościowych i internetu”. Biuro Rzecznika Praw Dziecka. Pozyskano z: https://brpd.gov.pl/wp-content/uploads/2022/01/Raport-RPD-korzystanie-z-mediów-społecznościowych-i-internetu-PDF.pdf (pobrano 10.06.2023).
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 1964 r., nr 9, poz. 59).
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 1974 r., nr 24, poz. 141).
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r., poz. 59).
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. z 2018 r., poz. 1668).
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Youth in Central and Eastern Europe
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
