Mental Health among Polish Secondary School Leavers: Risk Factors and Protective Resources
DOI:
https://doi.org/10.24917/ycee.12282Keywords:
Poland, Youth, Mental Health, Depressive Disorders, SurveyAbstract
The presented article aims to analyse the mental health of Polish youth in their final years of secondary school. Empirical data were collected using the auditorium questionnaire technique combined with an online survey. A total of 3,941 correctly completed questionnaires were qualified for the data analysis. The results indicate that the surveyed group of secondary school leavers exhibits mental health disorders. According to the WHO-5 Well-Being Index (≤ 50), 78% of the respondents demonstrate reduced well-being. Internalising disorders, as measured by the CES-D scale (≥ 12), are observed among one quarter of the participants. Moderate to high levels of perceived stress, measured using the PSS-C scale, are present among 81% and 13% of the respondents, respectively. Over one-third of the respondents report dissatisfaction with life. A linear regression analysis shows that the principal predictors of psychological distress among the surveyed youth are: female gender, lack of parental and peer support, negative self-assessment of one’s weight, lack of physical activity, problematic use of the Internet, lower academic performance, worse perceived material conditions, and higher cultural capital. Physical activity is a resource in fostering resilience among Polish youth. Educational and local government authorities should place greater emphasis on utilising physical activity in preventive mental health initiatives.
Downloads
References
Bobrowski, K. (2017). Symptomy zaburzeń zdrowia psychicznego. W: K. Ostaszewski (red.), Monitorowanie zachowań ryzykownych, zachowań nałogowych i problemów zdrowia psychicznego 15-letniej młodzieży (s. 55–77). Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie.
Bobrowski, K., Czabała, J.C., Brykczyńska, C. (2005). Zachowania ryzykowne jako wymiar oceny stanu zdrowia psychicznego młodzieży. Postępy Psychiatrii i Neurologii, 14(4), 285–292.
Cosma, A., Abdrakhmanova, S., Taut, D., Schrijvers, K., Catunda, C., Schnohr, C. (2023). A focus on adolescent mental health and well-being in Europe, central Asia and Canada. Health Behaviour in School-aged Children international report from the 2021/2022 survey. Volume 1. WHO Regional Office for Europe.
Dębski, M., Flis, J. (2023). Młode głowy. Otwarcie o zdrowiu psychicznym. Raport z badania dotyczącego zdrowia psychicznego, poczucia własnej wartości i sprawczości wśród młodych ludzi w Polsce. Fundacja UNAWEZA.
Długosz, P. (2020). Krakowscy licealiści w drodze do dorosłości. Impuls.
Długosz, P. (2021). Kondycja uczniów powracających do szkół po zdalnej edukacji. Przypadek Polski i Ukrainy. Youth in Central and Eastern Europe, 8(12), 34–42. https://doi.org/10.24917/ycee.2021.12.34-42
Długosz, P. (2022). Kondycja psychiczna uczniów zamieszkałych na peryferiach po trzech miesiącach od powrotu do szkoły. Youth in Central and Eastern Europe, 9(13), 84–90. https://doi.org/10.24917/ycee.9325
Długosz, P. (2024). Młodzież w epoce kryzysów. Wydawnictwo Academicon.
EZOP II (2021). Kompleksowe badanie stanu zdrowia psychicznego społeczeństwa i jego uwarunkowań (EZOP II). https://ezop.edu.pl/wyniki-badania [dostęp: 12.08.2025].
Grzelak, Sz., Żyro, D. (2023). Jak wspierać młodzież w niestabilnym świecie? IPZIN.
Instytut Badawczy IPC (2024). Raport z badań ilościowych realizowanych na zlecenie Politechniki Wrocławskiej. Instytut Badawczy IPC.
Kaźmierczyk, P., Papis, M., Nowosielska-Łaskawiec, J., Bednarski, J. (2024). Poprawa ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w Polsce. Ministerstwo Sprawiedliwości.
Kicińska, L., Palma, J. (2022). Zachowania samobójcze wśród dzieci i młodzieży. Raport za lata 2012–2021.
Kornienko, D.S., Rudnova, N.A., Veraksa, A.N., Gavrilova, M.,N., Plotnikova, V.A. (2024). Exploring the use of the perceived stress scale for children as an instrument for measuring stress among children and adolescents: a scoping review. Front. Psychol, 15. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2024.1470448
Korzycka, M. (2020). Ogólne samopoczucie i zagrożenie depresją. W: J. Mazur, A. Dzielska, A. Małkowska-Szkutnik (red.), Zdrowie i zachowania zdrowotne uczniów 17-letnich na tle zmian w drugiej dekadzie życia. Instytut Matki i Dziecka.
Mołodecka, A. (2021). Problem zaburzeń zdrowia psychicznego młodzieży w dobie pandemii z perspektywy psychologii. Youth in Central and Eastern Europe, 7(11), 88–92. https://doi.org/10.24917/ycee.2020.11.88-92
Nowak, S. (2007). Metodologia badań społecznych. PWN.
Pawlak, M. (2023). Badanie jakości życia dzieci i młodzieży, perspektywa dzieci (2021) i ich rodziców (2022). Rzecznik Praw Dziecka.
Pisarska, A., Ostaszewski, K., & Bobrowski, K. (2018). Risk and protector factors associated with internalizing problems in late adolescence. Advances in Psychiatry and Neurology/Postępy Psychiatrii i Neurologii, 27(4), 261–280. https://doi.org/10.5114/ppn.2018.80880
Poprawa, R. (2011). Test problematycznego używania Internetu. Adaptacja i ocena psychometryczna Internet Addiction Test K. Young. Przegląd Psychologiczny, 54(2), 193–216.
Pyżalski, J. (2021). Zdrowie psychiczne i dobrostan młodych ludzi w czasie pandemii COVID-19 – przegląd najistotniejszych problemów. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 20(2), 92–115.
Radloff, L. (1977). The CES‑D Scale: A self‑report depression for research in general population. Appl. Psychol. Measur. 1, 385–401. https://doi.org/10.1177/014662167700100306
Roguska, B. (2022). Młodzież 2021. CBOS-KCPU.
Stowarzyszenie Polski Komitet Narodowy UNICEF (2024). Prawa dziecka w Polsce. UNICEF.
Stowarzyszenie Polski Komitet Narodowy UNICEF (2025). Prawa dziecka w Polsce 2024. UNICEF.
Skowroński, B., Pabich, R. (2015). Krótka skala oceny wsparcia społecznego młodzieży – konstrukcja i właściwości psychometryczne. Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja, 27, 89–114.
Szredzińska, R., Włodarczyk, J. (2021). Doświadczenia krzywdzenia oraz dobrostan psychiczny polskich nastolatków w pierwszym okresie pandemii. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 20(2), 38–62.
Topp, C.W., Østergaard, S.D., Søndergaard, S., Bech, P. (2015). The WHO-5 Well-Being Index: A Systematic Review of the Literature. Psychotherapy and Psychosomatics, 84, 167–176.
Twenge, J. (2024). Pokolenia. Smak Słowa.
White, B.P. (2014). The perceived stress scale for children: A pilot study in a sample of 153 children. International Journal of Pediatrics and Child Health, 2(2), 45–52.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Youth in Central and Eastern Europe
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
